De daling van de huizenprijzen is te ver doorgeschoten. Met als gevolg dat de bouwsector in Nederland diep is weggezakt. deze malaise is vooral veroorzaakt door de politiek die op het verkeerde moment en op basis van een overdreven beeld van de risico’s een correctie in de markt is gaan afdwingen. dat zegt Taco van Hoek, directeur van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB), in een gesprek met deze krant.
‘Met deze prijzen is het heel moeilijk voor aannemers om nog nieuwbouw tot stand te brengen.
Het houdt voor hen ergens op, of ze zouden met verlies moeten gaan werken. In de grondprijzen zit ook nauwelijks rek meer. dat heeft een belangrijke rol gespeeld bij de ineenstorting van de bouw’, aldus Van Hoek.
Hij noemt drie voorbeelden van in zijn ogen misplaatst beleid. Zo beperkt het kabinet tijdens een financiële crisis de hypotheekrenteaftrek. daarnaast krijgt in diezelfde crisis de starter ook nog eens meegedeeld dat zijn kredietmogelijkheden worden beperkt.
En hij verwijst naar het in vergelijking met de omringende landen hoge niveau van de rente voor hypothecair krediet in Nederland, als gevolg van te geringe concurrentie in de bankensector. Van Hoek vindt dat de politiek tekortschiet door dit niet aan te pakken: ‘Op een hypothecaire schuld van in totaal ruim € 600 mrd scheelt een vol procentpunt rente op lange termijn meer of minder € 6 mrd aan kosten. dat is een enorm bedrag.’
Achter dit beleid gaat volgens Van Hoek een verlammende en overdreven risicoaversie schuil.
Vooral de ophef over de hypothecaire schuld in Nederland verbaast hem. die schuld zou te hoog zijn opgelopen, omdat ze al enige tijd meer dan 100% van het bruto binnenlands product (bbp) bedraagt.
Vergeleken met andere landen is dat veel en met name de Nederlandsche Bank waarschuwt al jaren dat die relatief hoge schuld een aanzienlijk financieel risico inhoudt.
Van Hoek: ‘Hoe komt men er toch bij dat die schuld een groot probleem zou zijn? En waarom nemen veel betrokkenen en deskundigen in Nederland haast kritiekloos deze stelling over?’ de hypothecaire schuld is vooral zo gestegen doordat het eigenwoningbezit in Nederland flink is toegenomen. En dat is het onder meer het gevolg van de enorme groei in de arbeidsparticipatie van vrouwen, zeker ook vergeleken met het buitenland.
‘Een hypotheek is relatief veilig.
Ik meen dat Rabobank relatief veel hypotheken in portefeuille heeft. Heeft dat geleid tot extra financiële risico’s bij die bank? Ik zou zeggen, mede door al die hypotheken is het zo’n stevige bank.
Is SNS in problemen gekomen door de Nederlandse woninghypotheken?
Ze mochten willen dat er meer Nederlandse hypotheken op de balans stonden en minder buitenlands vastgoed.’
En waarom zijn er zo weinig wanbetalers, vraagt de EIBdirecteur zich af. Er zijn ongeveer 35.000 huishoudens met een betalingsachterstand op hun hypotheek, zo’n 1% van het totaal.
Van Hoek verwijst ook naar het in zijn ogen geringe aantal mensen dat een beroep moet doen op het NHGgarantiefonds, dat nu zo’n 80% van alle hypotheken dekt: ‘Twee op de duizend huishoudens, terwijl het systeem nu toch zou moeten kraken als de in het verleden aangegane risico’s zo groot zouden zijn geweest.’
Ook wordt niet duidelijk gemaakt — ook niet door dNB — waar die schuld precies ligt, aldus Van Hoek. ‘de aflossingsvrije hypotheken zitten vooral bij mensen die helemaal geen risico meer lopen. Je moet het dynamisch bezien. die schuld wordt ingehaald door de tijd. Je inkomen stijgt en de inflatie doet haar werk. door de inflatie lost iedereen af.’
Ook in bredere zin is Nederland volgens Van Hoek in de ban van een overdreven risicoaversie.
Hierdoor ontstaat het gevaar dat de conjuncturele neergang wordt versterkt, in plaats van afgeremd.
Als voorbeelden noemt hij de gehanteerde lage rekenrente bij de pensioenfondsen die tot flinke kortingen op pensioenen en hogere premies leidt. ‘Terwijl bij de fondsen het geld tegen de plinten klotst’, aldus Van Hoek.
Hij noemt ook de neiging van het Centraal Planbureau om elke groeitegenvaller in structureel lagere groeiramingen om te zetten.
‘dat bepaalt weer wat er politiek wordt besloten. de ramingen worden vertaald in nieuwe bezuinigingsopgaven en daarmee tik je de groei ook weer verder terug.’
Gedane zaken nemen geen keer, aldus Van Hoek. Maar wat kan er nog wel? Het kabinet zou de beperking van de hypothecaire kredietverlening wat verder kunnen versoepelen. Onder meer zou het het maatwerk dat minister Stef Blok van Wonen heeft beloofd voor ‘young potentials’ zonder NHGgarantie kunnen verruimen naar de groep die wel met NHGgarantie leent.
En hij pleit voor een investeringsimpuls.
‘die € 3,8 mrd die is vrijgekomen met de telecomveiling, stop daarvan € 1 mrd in een fonds dat de bouwmarkt kan ondersteunen.
Stimuleer corporaties daarmee bij hun kostbare sloopen vervangende nieuwbouwprojecten.
En breng gemeenten met dat geld ertoe om grond in erfpacht te gaan uitgeven waarop dan een beperkt aantal jaren geen canon hoeft te worden betaald. Zo trek je projecten vlot.’
Bron: Financieel Dagblad
Uit onderzoek van Multiscope in opdracht van Bovag blijkt dat 19 procent van de automobilisten vanwege de economische crisis grote reparaties aan de auto uitstelt. Daarbij stelt 26 procent kleine reparaties uit en 16 procent slaat doelbewust voorgeschreven onderhoudsbeurten over. Dat schrijft Bovag Onafhankelijke Autobedrijven op haar website.
